Translate

Κυριακή 28 Ιανουαρίου 2018

Ασκήσεις φιλαναγνωσίας


Όπως σας έχω γράψει και παλιότερα εγκαινιάσαμε φέτος τη βιβλιοθήκη του σχολείου μας ,ένα μικρό κόσμημα, και αποφάσισα να μην αφήσω ούτε μια εβδομάδα χωρίς να μπούμε με τα παιδιά
σε αυτόν τον υπέροχο χώρο με τα γεμάτα ράφια και την άριστη οργάνωση των βιβλίων που έκανε ο σύλλογος γονέων του σχολείου μας.
  Αποφασίσαμε να διοργανώσουμε και φέτος τον διαγωνισμό φιλαναγνωσίας (πιστεύω ότι είναι ένα κίνητρο για να διαβάζουν τα παιδιά βιβλία μια και βλέπουμε ότι τα παιδιά τα τελευταία χρόνια έχουν χάσει την επαφή με το εξωσχολικό βιβλίο). Έτσι κάθε εβδομάδα όσα παιδιά θέλουν μπορούν να μας παρουσιάσουν το βιβλίο που έχουν διαβάσει  στο σπίτι τους λέγοντας μας λίγα λόγια γι αυτό. Στο χρόνο που έμενε διάλεγα εγώ ένα βιβλίο και το διάβαζα στα παιδιά. Ήθελα όμως να κάνω πιο ενεργή τη συμμετοχή των παιδιών την ώρα που διάβαζα και έψαχνα πού αλλού στο διαδίκτυο να βρω κάτι.
Ώσπου ανακάλυψα  το
ένα καταπληκτικό site με ασκήσεις κατανόησης κειμένων και έδωσα το πρώτο φύλλο εργασίας στα παιδιά όταν τελείωσα την ανάγνωση του βιβλίου που είχα διαλέξει αυτή την εβδομάδα  'Όταν διαβάζω σκέφτομαι, Αναρωτιέμαι,Προβληματίζομαι Θυμάμαι, Δυσκολεύομαι, Φαντάζομαι, Εντυπωσιάζομαι... και για όποιον θέλει να δει το αρχείο η διεύθυνση είναι http://www.reoulita.com/wp-content/uploads/2017/11/%CE%A1%CE%95%CE%91_%CF%86%CF%85%CE%BB_%CE%9F%CF%84%CE%B1%CE%BD-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B2%CE%AC%CE%B6%CF%89-%CF%83%CE%BA%CE%AD%CF%86%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B9.pdf
 Τα αποτελέσματα ήταν καταπληκτικά τα παιδιά μου έγραψαν τους προβληματισμούς τους  και με την φαντασία τους δημιούργησαν υπέροχες περιγραφές. Εντυπωσιάστηκα με τις λεπτομέρειες που θυμόντουσαν παιδιά που είναι πιο αδύναμα στη γλώσσα.Θα συνεχίσω να χρησιμοποιώ φύλλα εργασίας πάνω στα βιβλία που διαβάζουμε γιατί σε αυτή την ηλικία τα παιδιά δεν πρέπει να μένουν στην απλή ανάγνωση αλλά πρέπει να μάθουν και να εμβαθύνουν στο κείμενο.






  Τα αποτελέσματα της χρήσης της βιβλιοθήκης είναι ήδη εμφανή και όλο και περισσότερα παιδιά επιλέγουν βιβλία και τα παρουσιάζουν





Και επειδή στο σχολείο μας θέλουμε να περνάμε μηνύματα η σκάλα μας άλλαξε όψη  και στολίστηκε με πολύχρωμα μολύβια που μας μαθαίνουν και κάτι καλό !!!!



Τρίτη 23 Ιανουαρίου 2018

Τα ποτάμια της Ελλάδας

Εδώ Λιλιπούπολη, Μια βραδιά στο Πόρτο Λίλι

Τα μικρά παιδιά Αρλέτα

ΑΝ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ (παιδική χορωδία Σπ Λάμπρου)

Δευτέρα 22 Ιανουαρίου 2018

Κοπή πίτας 3ου Δημ. Σχ.Πύργου 2018



Κόψαμε και φέτος στο σχολείο μας τις πρωτοχρονιάτικες  πίτες που έφτιαξαν οι μαμάδες των παιδιών(1 ή και περισσότερες για κάθε τμήμα) μέσα σε ένα κλίμα γενικού ενθουσιασμού από τα παιδιά ,μια και το κάθε φλουρί αντιστοιχούσε σε ένα εισιτήριο κινηματογράφου δώρο από το σύλλογο γονέων του σχολείου μας.Ο διευθυντής  μίλησε στα παιδιά για το έθιμο της βασιλόπιτας κι ευχαρίστησε κι αυτός το σύλλογο γονέων .

Οι μαμάδες έβαλαν όλη την τέχνη και την φαντασία τους και κάθε βασιλόπιτα ήταν ξεχωριστή άλλη με χρωματιστή τρούφα, άλλη με χριστουγεννιάτικα στολίδια, άλλη με ζάχαρη άχνη, άλλη με αμύγδαλα,σοκολάτα  και πολλά πολλά άλλα...

Τα παιδιά έφτιαξαν σειρές και καθένα έπαιρνε το κομμάτι του...






ώσπου έφτασε η σειρά του Έκτορα και... του έπεσε το φλουρί στο δικό μας τμήμα( να είσαι πάντα τυχερός Έκτορα και του χρόνου) 

και συνεχίσαμε το μοίρασμα των κομματιών μέχρι να τελειώσει όλη η βασιλόπιτα.





Τα παιδιά απόλαυσαν την βασιλόπιτα που μας έφτιαξε η κ. Γωγώ (συνάδελφος και μητέρα του τμήματός μου) που ήταν πραγματικά πεντανόστιμη! Ευχαριστούμε για την προσφορά της και της ευχόμαστε χρόνια πολλά!!! Παιδιά να είστε πάντα καλά και καλή πρόοδο σε όλους σας!!!






Τετάρτη 17 Ιανουαρίου 2018

Νέο τηλεσκόπιο «φέρνει» πιο κοντά τον ήλιο

Τι είναι η θερμότητα;

Glass harp-Toccata and fugue in D minor-Bach-BWV 565

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ: ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ - ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ - ΛΥΣΕΙΣ

Κυριακή 14 Ιανουαρίου 2018

2η ενημέρωση γονέων!

Σας ενημερώνω ότι η συνάντηση γονέων θα πραγματοποιηθεί εντός της εβδομάδας και την ώρα που βολεύει τους περισσότερους γονείς .Θα σας παρακαλούσα να δηλώσετε ποια ώρα και μέρα σας βολεύει . Η παρουσία σας κρίνεται απαραίτητη αφού μόνο με την συνεργασία μπορούμε να πετύχουμε καλύτερα αποτελέσματα!

Σάββατο 6 Ιανουαρίου 2018

Ήθη και έθιμα των Φώτων


ΤΑ ΗΘΗ ΚΑΙ ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΩΝ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ



Τα Θεοφάνεια ή Φώτα ή Επιφάνεια γιορτάζουμε την βάπτιση του  Ιησού Χριστού από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο ή Βαπτιστή. Στην Ελλάδα ο αγιασμός γίνεται για πρώτη φορά την παραμονή των Θεοφανίων και λέγεται «Μικρός Αγιασμός» ή «Πρωτάγιαση» ή «Φώτιση». Με την Πρωτάγιαση, ο ιερέας γυρίζει όλα τα σπίτια και με το Σταυρό και ένα κλωνί βασιλικό «αγιάζει» ή «φωτίζει» (ραντίζει) τους χώρους των σπιτιών για να φύγει μακριά κάθε κακό. Παλαιότερα, οι λαϊκές δοξασίες συνέδεαν τον φωτισμό των σπιτιών με την εξαφάνιση των καλικάντζαρων, τους οποίους φαντάζονταν να φεύγουν περίτρομοι με την έλευση του ιερέα...

 Ο μεγάλος αγιασμός γίνεται ανήμερα τα Θεοφάνεια στις 6 Ιανουαρίου. Μια μεγάλη πομπή σχηματίζεται και παίρνει το δρόμο που οδηγεί στη θάλασσα ή σε κάποιο ποτάμι, μπορεί και σε μια δεξαμενή. Μπροστά τα εξαπτέρυγα, πίσω οι παπάδες με τα καλά τους άμφια, ύστερα οι αρχές του τόπου και παραπίσω το πλήθος. Στις πόλεις η πομπή γίνεται πιο πλούσια με τη μουσική και τη στρατιωτική παράταξη.
Όταν γίνει ο αγιασμός, ρίχνει ο παπάς το Σταυρό στο νερό, πραγματοποιώντας έτσι τον Αγιασμό των Υδάτων.
Το πιάσιμο του Σταυρού γίνεται από κολυμβητές, τους λεγόμενους Βουτηχτάδες, κατά την τελετή της Κατάδυσης του Τιμίου Σταυρού. Νεαρά κυρίως άτομα βουτούν στα παγωμένα νερά για να πιάσουν τον Σταυρό και να λάβουν την ευλογία του ιερωμένου, αλλά και να δεχθούν τις τιμές και τις ευχές των συντοπιτών τους. Οι καμπάνες ηχούν χαρμόσυνα, το ίδιο και οι σειρήνες των πλοίων. Όλοι οι πιστοί πίνουν με ευλάβεια από τον αγιασμό, συμβολικά με τρεις γουλιές, και ραντίζουν μ’ αυτόν τα σπίτια, τα δέντρα, τα χωράφια και τα ζώα τους.

Για τα Φώτα ο λαός πιστεύει πως είναι ο καιρός, η γιορτή που φεύγουν οι καλικάντζαροι γιατί φοβούνται την αγιαστούρα του παπά. Ο τρόμος τους αρχίζει από την παραμονή των Φώτων που γίνεται ο μικρός αγιασμός. Γι αυτό και το έθιμο του λαού λέει:
Στις πέντε του Γενάρη
Φεύγουν οι καλικαντζάροι
Αλλά ο μεγάλος τους τρόμος είναι τα Φώτα.
Φεύγουν τότε λέγοντας:
Φεύγετε να φεύγουμε
κι έφτασε ο τουρλόπαπας
με την αγιαστούρα του
και με τη βρεχτούρα του...

Η εορτή των Θεοφανίων περικλείει άλλωστε και πολλές εκδηλώσεις που αποτελούν διαιώνιση αρχαίων ελληνικών εθίμων. Ο Αγιασμός στη χώρα μας έχει και την έννοια του καθαρμού, του εξαγνισμού των ανθρώπων, καθώς και της απαλλαγής του από την επήρεια των δαιμονίων. Η τελευταία αυτή έννοια δεν είναι αυστηρά χριστιανική, αλλά έχει τις ρίζες της στην αρχαία λατρεία.



Τα ρουγκατσάρια



Η Ελλάδα είναι πλούσια σε έθιμα των Φώτων. Ρουγκατασάρια, αράπηδες, καμήλες, μπαμπόγεροι, μωμόγεροι, φωταράδες είναι κάποια από τα έθιμα που έχουν τις ρίζες τους στην αρχαιότητα και τις διονυσιακές γιορτές αλλά και στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και αναβιώνουν κάθε χρόνο τις ημέρες των Θεοφανίων.

Στη Θεσσαλία ανήμερα των Θεοφανίων αναβιώνουν τα ρουγκάτσια (ρουγκατσάρια). Αυτά αποτελούνταν από ομάδες (10 - 15 μεταμφιεσμένων ατόμων) οι οποίες περιφέρονταν από σπίτι σε σπίτι παίρνοντας την ανάλογη αμοιβή. Μερικά από τα απαραίτητα μέλη του κάθε ομίλου ήταν ο γαμπρός, η νύφη (νέος μεταμφιεσμένος), ο παπάς, ο παππούς, ο γιατρός και οι "αρκουδιάρηδες". Εντυπωσιακός είναι ο αριθμός των τραγουδιών με τα οποία οι ρουγκατσάρηδες συνόδευαν το πέρασμά τους.  
Στην Καστοριά αναβιώνουν τα «Ραγκουτσάρια». Οι κάτοικοι μεταμφιέζονται και φορούν απαραιτήτως μάσκες που έχουν συμβολικό χαρακτήρα, αφού η όψη τους είναι τρομακτική και αποσκοπούν στο να ξορκίσουν το κακό από την πόλη. Οι μασκαράδες έχουν τη συνήθεια να ζητιανεύουν από τον κόσμο την ανταμοιβή τους, επειδή διώχνουν τα κακά πνεύματα. Το ίδιο έθιμο αναβιώνει και σε χωριά της Δράμας με το όνομα ροκατζάρια. Οι κάτοικοι φορούν τρομακτικές μάσκες και κάνοντας εκκωφαντικούς θορύβους με τα κουδούνια που φέρουν περιφέρονται στους δρόμους.

Τα μπαμπούγερα είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες εθιμικές παραδόσεις στην Καλή Βρύση της Δράμας. Το εθιμικό πλαισίωμα της θρησκευτικής γιορτής αρχίζει το πρωί της παραμονής. Οι γυναίκες παίρνουν στάχτη και τη σκορπίζουν με το δεξί χέρι γύρω από το σπίτι προφέροντας ξορκιστικές λέξεις για να φύγουν τα καλακάντζουρα και να μην έχει φίδια το καλοκαίρι. Μετά το τέλος της τελετής του αγιασμού των υδάτων τα μπαμπούγερα συγκεντρώνονται έξω από την εκκλησία. Η αμφίεσή τους είναι ζωόμορφη και παλιότερα κρατούσαν στα χέρια ένα μικρό σακούλι με στάχτη με το οποίο, μέχρι πριν από λίγα χρόνια, χτυπούσαν όσους συναντούσαν για να φοβερίζουν τα καλακάντζουρα. Σήμερα, για αποφυγή τυχόν παρεξηγήσεων από τους αμύητους στο τοπικό έθιμο επισκέπτες, επειδή η στάχτη λέρωνε τα ρούχα, το σακίδιο είναι κενό. Ομάδες-ομάδες τα μπαμπούγερα ή χωριστά γυρίζουν τους δρόμους του χωριού κυνηγώντας όσους συναντούν και ζητώντας συμβολικά κάποιο φιλοδώρημα.

Οι Μωμόγεροι είναι ένα Ποντιακό έθιμο που γινόταν στον Πόντο τα αρχαία χρόνια μέχρι και τις ημέρες μας. Το έθιμο είναι σατιρικό και συνηθίζετε κατά τη διάρκεια της περιόδου των Χριστουγέννων (15 Δεκεμβρίου) μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου, άλλα μερικές φορές μέχρι τον μήνα του Φεβρουαρίου. Λόγω της γεωγραφικής απομόνωσης των Ποντίων, το έθιμο ήταν μια μορφή αναγνώρισης της Ελληνικής προέλευσής τους, και επίσης ένας τρόπος να ξεχαστεί από την Τουρκική δουλεία, και τις βίαιες εξισλαμίσεις.
Το έθιμο Μωμόγεροι είναι ζωντανό ακόμα και σήμερα ιδιαίτερα σε διάφορα μέρη της Ελλάδας όπου οι πολύ Πόντιοι κατοικούν. Στην εβδομάδα πριν από το νέο έτος, τα άτομα θα ντυθούν με διάφορα κοστούμια, όπου κάθε κοστούμι συμβολίζει ένα μέρος του πολιτισμού και της λαογραφίας των Ποντίων. Η αρκούδα συμβολίζει τη δύναμη, η ηλικιωμένη γυναίκα ένα σύμβολο του παρελθόντος, η νύφη για το μέλλον, το άλογο για την ανάπτυξη, ο γιατρός για την υγεία, ο στρατιώτης για την υπεράσπιση, την αίγα (κατσίκα) για τα τρόφιμα και ο Άγιος Βασίλης συμβολίζει το νέο έτος που θα φτάσει σε μερικές μέρες. Σήμερα το έθιμο είναι περισσότερο ψυχαγωγικό, ενώ στο παρελθόν ήταν μαγικό.

 Στο Παλαιόκαστρο της Χαλκιδικής τηρείται το έθιμο των φωταράδων. Ο «βασιλιάς» φορώντας το ταλαγάνι και φορτωμένος με κουδούνια ανοίγει το χορό ενώ ακολουθούν οι φωταράδες κρατώντας ξύλινα σπαθιά για να ξυλοφορτώσουν εκείνους που θα επιδιώξουν να πάρουν το λουκάνικο που στήνεται στη μέση του χωριού.

Στον Άγιο Πρόδρομο της Χαλκιδικής πρωταγωνιστές των Θεοφανίων είναι οι φούταροι. Την παραμονή των Φώτων νεαροί άντρες λένε τα κάλαντα μαζεύοντας κρέας, λουκάνικα και χρήματα και την ημέρα του Αϊ Γιαννιού χορεύουν στην πλατεία του χωριού. Όταν κάνουν διάλειμμα τρέχουν να πάρουν από ένα ρόπαλο και όταν ξαναμπαίνουν στο χορό πετούν τα ρόπαλα ψηλά σφυρίζοντας με όλη τους τη δύναμη για να σηματοδοτήσουν το τέλος του Δωδεκαημέρου.

Σε χωριά της Καβάλας και της Δράμας, όπως η Νικήσιανη, το Μοναστηράκι, ο Ξηροπόταμος, η Πετρούσα και ο Βώλακας αναβιώνει το έθιμο των αράπηδων. Άντρες ντύνονται με προβιές και ζώνονται κουδούνια. Λέγεται ότι οι αράπηδες ήταν πολεμιστές που μετείχαν στην εκστρατεία του Μεγαλέξανδρου και έδιωξαν με τους αλαλαγμούς τους ελέφαντες των Ινδών.

Η καμήλα που στολίζεται μετά τον αγιασμό των υδάτων είναι ένα έθιμο της Γαλάτιστας Χαλκιδικής. Συνήθως έξι άντρες μπαίνουν κάτω από το ομοίωμα μιας καμήλας βαδίζοντας ρυθμικά ή χορεύοντας, κουνώντας κουδούνια και τραγουδώντας. Πρόκειται για την αναπαράσταση ενός πραγματικού γεγονότος, την απαγωγής μιας όμορφης κοπέλας από το γιο του Τούρκου επιτρόπου που συνέβη στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο αγαπημένος της για να την ξαναπάρει πίσω έστησε γλέντι και για να μπει στο τούρκικο σπίτι έφτιαξε ένα ομοίωμα καμήλας κάτω από το οποίο κρύφτηκαν οι φίλοι του. Αφού έκρυψαν την κοπέλα κάτω από την καμήλα την έβγαλαν έξω και την επομένη τη στεφάνωσαν με τον αγαπημένο της πριν προλάβουν να την ξαναπάρουν οι Τούρκοι.


                                                                                                                                                                                    Πηγή 

http://users.sch.gr/aiasgr/Hthi_kai_ethima/Xristougenniatika_ethima/Hthi_kai_ethima_twn_Theofaneiwn.htm


ΑΡΧΙΚΗ
ΠΙΣΩΗΘΗ ΚΙ ΕΘΙΜΑ


Τρίτη 2 Ιανουαρίου 2018

Ευχές 2018

Πολλές πολλές ευχές για μια ευτυχισμένη χρονιά με ειρήνη σε όλο τον κόσμο και πολλά παιδικά χαμόγελα!!!

Δευτέρα 1 Ιανουαρίου 2018

Πρωτοχρονιάτικα έθιμα Μυτιλήνης

Πρωτοχρονιάτικα έθιμα

Ιδού επιτέλους κι η φωτογραφία που έψαχνα. Πρωτοχρονιά του 81 ή του 82, μια απ' τις τελευταίες του παππού μου. Έχουμε μαζευτεί όλοι και μας κόβει τη βασιλόπιτα "αλά παλαιά"
Την πάτησα. Είχα σχεδόν ολοκληρώσει το σημερινό θέμα κι ήθελα να βάλω μια φωτογραφία. Αλλά αυτή δεν ήθελε να μπει. Και στην προσπάθειά μου αυτή, σβήστηκε όλο το περιεχόμενο. Έτσι τώρα πρέπει να τα ξαναγράψω όλα απ' την αρχή. Το κακό είναι πως δεν είμαι σίγουρος πως θα τα θυμηθώ όλα όσα είχα να γράψω. Γιατί τα είχα ξεφορτώσει :) από το μυαλό μου, κάτι θυμήθηκα να συμπληρώσω κάποια στιγμή και πάει λέγοντας. Και τώρα; Τέλος πάντων, ας προσπαθήσω και πάλι. Αφορμή για το σημερινό είναι τα χριστουγεννιάτικα έθιμα στα οποία αναφέρθηκα τις προηγούμενες μέρες. Μιας και υπάρχει σχέση ανάμεσα σ' αυτά και σε τούτα της πρωτοχρονιάς. Βέβαια, δεν είναι όλα ακριβώς έθιμα, οι συνήθειες που είχαμε ως οικογένεια είναι, αλλά τα ίδια περίπου έκαναν όλοι, άρα μάλλον είναι στην κατηγορία αυτή.

Την παραμονή της πρωτοχρονιάς λοιπόν, εγώ ήμουν σε διατεταγμένη αποστολή. Θα πήγαινα τα δώρα στις γιαγιάδες. Τα δώρα ήταν βασικά μια βασιλόπιτα, κρέας από το αρνάκι ή το κατσικάκι αν υπήρχε για να είχαμε σφάξουμε αυτές τις μέρες, ένα μπουκάλι κρασί κι ό,τι άλλο παρόμοιο, φαγώσιμο. Το πιο ενδιαφέρον για μένα ήταν να πάω στη γιαγιά στο Πλωμάρι. Ήταν εκδρομή. Και δεν την έβλεπα και ταχτικά. Ενώ την άλλη την επισκεπτόμουνα σχεδόν καθημερινά. Χώρια που και το βράδυ, μάλλον στο σπίτι του θα κόβαμε τη βασιλόπιτα. Αλλά κάθε πράγμα στον καιρό του.

Το απόγευμα, καθένας που γύριζε από τις ελιές (εγώ προφανώς την είχα γλυτώσει αφού είχα άλλη αποστολή) έφερνε μαζί του κι ένα κλαδί ελιάς να το κρεμάσει στην πόρτα του. Το κλαδί έπρεπε να έχει πολλές ελιές πάνω του. Και δεν ήταν δύσκολο αφού στο χωριό αρχίζουν να μαζεύουν ελιές στα μέσα Δεκέμβρη (ίσως λίγο πιο μπροστά αν είναι πολλές) και συνεχίζουν μέχρι τέλος Φλεβάρη αν είναι λίγες ή τέλος Απρίλη και βάλε αν είναι μαξουλοχρονιά (δηλ. χρονιά με μεγάλο μαξούλι - σοδειά). Υποτίθεται πως όσες ελιές είχε το κλαδί πάνω του, τόσα μόδια (= 500 οκάδες = 640 κιλά) ελιές θα μάζευαν. Ευσεβείς πόθοι. Ειδικά που οι ελιές την Μυτιλήνης καρπίζουν κάθε δυο χρόνια.
Στη φωτογραφία με τον πατέρα μου να κόβει την πίτα την πρωτοχρονιά του 1988, απ' τις ελάχιστες φορές που βρέθηκα ξανά στο χωριό από τότε που έφυγα μετά τον γάμο μου.
Προετοιμασίες για τη βραδιά, να κάνουμε μπάνιο, να ετοιμαστούμε και να πάμε στο σπίτι του παππού για τη βασιλόπιτα. Η οποία ήταν ψωμί (κι όχι γλύκισμα όπως είδα αργότερα σ' άλλα μέρη). Ένα ψωμί ταψάτο (δηλ. ψημένο σε ταψί μέσα) και στολισμένο από πάνω με πλουμιά από ζυμάρι που έγραφαν το χρόνο που έρχεται ή πιο απλά ένα ΧΠ (= χρόνια πολλά) και κάνα γυριστό κορδόνι. Απαραίτητο το σουσάμι. Το περίεργο ήταν που η βασιλόπιτα είχε μέσα τόσες δεκάρες όσα ήμασταν τα παιδιά στο τραπέζι. Όλα βρίσκαμε από μία. Μπορεί και κάποιος απ' τους μεγάλους, μπορεί όμως και όχι. Θαύμα. Κι ακόμα μεγαλύτερο θαύμα που την γλιτώναμε και δεν πηγαίναμε να κοιμηθούμε στο άχυρο (στον στάβλο δηλ.) όπως μας λέγανε όλο τ' απόγεμα που μας προετοίμαζαν. Απ' την άλλη, η μάνα μου είχε τη δική της εξήγηση για το γεγονός πως η βασιλόπιτα (φερόταν να) είχε πολλές δεκάρες: ήταν αυτό το γεγονός που ανέβαζε την τιμή της!
Δεκάρα. Μια αναζήτηση στο γκουγκλ βγάζει αρκετές εικόνες τους (αν και βγάζει και άσχετα πράγματα) αλλ' αυτή είναι δικιά μου:)

Η διαδικασία της κοπής της πίτα γινόταν το βραδάκι, κατά τις 8, άντε 9 η ώρα. Δεν ήταν συνήθεια να περιμένουμε τα μεσάνυχτα να μπει ο καινούριος χρόνος και τέτοια. Τρώγαμε όλοι μαζί και κάθε κατεργάρης στον πάγκο του. Ίσως να παίζαμε και κάνα χαρτί, και πίσω στο σπίτι, για ύπνο. Όταν όμως εμείς πέφταμε για ύπνο, πολλά και διάφορα συνέβαιναν στο χωριό.

Ένα ήταν η χαρτοπαιξία. Με χρήμα χοντρό. Που παρόλο που απαγορευόταν επισήμως, τις μέρες αυτές υπήρχε ανοχή. Αν και τηρούνταν τα προσχήματα κι όταν έκανε την εμφάνισή του το περιπολικό τα χρήματα εξαφανίζονταν απ' τα τραπέζια, ήταν γνωστό το τι συνέβαινε. Αρκετά ποσά άλλαζαν χέρια μέχρι το πρωί.

Στο σπίτι ο πατέρας μου σηκωνόταν νωρίς (ούτε ξέρω πόσο νωρίς, εγώ κοιμόμουνα του καλού καιρού, τ' αποτελέσματα όμως τα έβλεπα όταν σηκωνόμουνα) και έκανε το ποδαρικό. Είχε πάρει απεσπέρας (ή το έπαιρνε εκείνη την ώρα; δεν είμαι και τόσο σίγουρος) αμίλητο νερό απ' τη βρύση. Δηλαδή ένα κανάτι νερό που καθώς το μετέφερε δεν έλεγε κουβέντα. Μαζί του ένα ρόδι και κάτι σιδερένιο (π.χ. ένα απ' τα κλειδιά εποχής). Έλεγε τα "μαγικά λόγια" (τα μεταφέρω προς την αθηναϊκή διάλεκτο για να είναι πιο κατανοητά) και παράλληλα έριχνε το αντίστοιχο αντικείμενο:
Καλημέρα και τ' Αγιού Βασιλιού
γεια χαρά καλή καρδιά
και καλή αρχιχρονιά
σίδερα πάνω, σίδερα κάτω
σίδερα που κάθονται κι οι ανθρώποι μέσα
όπως τρέχουν τα νερά
να τρέχουν και τα μπερεκέτια
σαν που είναι το ρόδι γεμάτο
να 'ναι και το σπίτι γεμάτο.
Και με τα τελευταία λόγια αμόλαγε με δύναμη το ρόδι στο πάτωμα που έσκαγε και γέμιζε τα πάντα γύρω του με τα σπόρια και τα ζουμιά του που ανακατεύονταν με τα νερά και γίνονταν όλα πανέμορφα!

Την ίδια ώρα περίπου, ερχόταν κι ο άγιος Βασίλης και μας έφερνε τα δώρα. Που μπορεί να ήταν και μια σοκολάτα. Άσχετο. Αλλά κάτι υπήρχε. Γιατί τότε (αλλά και πολύ αργότερα, όταν μεγάλωσα εγώ κι ήρθε η σειρά μου), τα δώρα ο άγιος Βασίλης τα έφερνε την Πρωτοχρονιά. Στη γιορτή του. Που έδενε η ιστορία (κι η αιτιολογία) και με τη βασιλόπιτα και την ιστορία του αγιοβασίλη της ορθοδοξίας. Δεν κατάλαβα πότε ακριβώς άλλαξε συνήθειες και άρχισε να τα φέρνει Χριστούγεννα. Ίσως όταν αρχίσαμε να ανταλλάσσουμε γενικά δώρα τα Χριστούγεννα. Και βάλαμε και τ' αγιοβασιλιάτικα δώρα να δίνονται την ίδια μέρα "καθ' οικονομίαν". Κι ο αγιοβασίλης από ένας ασκητικός άγιος με κόκκινο ή μπλε ράσο ή κάπως έτσι (αφού δεσπότης ήτανε) έγινε ένας χοντρουλός γεράκος με κόκκινη φόρμα. Αλλ' αυτό είναι μάλλον άλλη ιστορία που λέω να την αφήσω για του χρόνου.

Το πρωί όταν ξυπνούσαμε είχε κάλαντα. Αλλά σ' αντίθεση με τα Χριστούγεννα, τα κάλαντα της πρωτοχρονιάς ήταν ομαδικά. Τα λέγαμε όλα τα παιδιά του σχολείου (τουλάχιστον). Στο χωριό υπήρχε σύστημα προσκόπων στην οποία συμμετείχαμε όλοι οι μαθητές υποχρεωτικά, αφού αρχηγός ήταν ο δάσκαλος (και διευθυντής του δημοτικού). Μαζί με τους προσκόπους που ήμασταν μόνο αγόρια έρχονταν και τα κορίτσια για τον κοινό σκοπό: να πούμε τα κάλαντα όλοι μαζί (επίσης είχαμε αναλάβει να ψέλνουμε τα εγκώμια τη Μ. Παρασκευή). Γυρίζαμε λοιπόν τους δρόμους του χωριού τραγουδώντας τα κάλαντα και το "πάει ο παλιός ο χρόνος" κι ο δάσκαλος κρατούσε το δίσκο για να μπαίνει μέσα το χρήμα. Ένα μέρος απ' το οποίο επέστρεφε έμμεσα σε μας με τη μορφή εκδρομής που κάναμε στο νησί κάποια στιγμή.

Το να λέμε όμως τα κάλαντα όλοι μαζί, είχε ένα βασικό μειονέκτημα: το χρήμα πήγαινε στο κοινό ταμείο. Έτσι μια χρονιά ο καλός σου αποφασίζω να βγω το προηγούμενο βράδυ. Έκπληξη απ' όπου πήγαινα, αλλά και "κέρδη πολλά, σίγουρα λεφτά" αφού ήμουνα ο μόνος. Αλλά μόνο για κείνη τη χρονιά. Την επόμενη βρέθηκαν κι άλλοι και σιγά σιγά επικράτησε να τα λέμε την παραμονή. Βέβαια, πήρε σύνταξη κι ο δάσκαλος εκείνος και δεν ξέρω τι έγινε αργότερα.

Αργότερα την ίδια μέρα (την πρωτοχρονιά δηλ.) ερχόταν για κάλαντα και κάποια φιλαρμονική. Στην αρχή το νησί είχε μόνο μία, στο ορφανοτροφείο της Μυτιλήνης. Αργότερα πλήθυναν, απέκτησε και το Πλωμάρι τη δική του κι έρχονταν αυτοί (ή και οι δυο, αυτές ή άλλες). Εκτός από τα κάλαντα έπαιζαν κι άλλα τραγούδια. Ο χαμός έγινε όταν μια χρονιά έπαιξαν (κατά παραγγελία του παπά του χωριού) το "Μαύρ' είν' η νύχτα στα βουνά". Ο παπάς ενθουσιάστηκε, τραβάει ένα κουμπούρι (που το είχε; ποιος ξέρει) και ρίχνει μερικές στον αέρα. Ψιλοπανικός, ήταν και τα χρόνια της χούντας, αλλά τελικά το περιστατικό σκεπάστηκε

Από την πρωτοχρονιά άρχιζε και μια "απαγόρευση" ανταλλαγής επισκέψεων των γυναικών. Τα σπίτια ήταν κλειστά για γυναίκες. Η απαγόρευση σταματούσε τα Φώτα, οπότε και άρχιζαν εντατικό πρόγραμμα, για να (δια)"φωτίζουν". Δεν ξέρω πώς και γιατί.
πηγή  https://gevseis.blogspot.gr/2013/12/prot-ethima.html?spref=fb